De Dommelvallei
Het werkingsgebied van ons reservaat “Dommelvallei” is gelegen in het stroomgebied van de Dommel en de Bollissenbeek. Het reservaat is begrensd wat betreft de Dommel, noordelijk tot aan de Wedelse Molen te Overpelt, ten zuiden tot aan de voormalige watermolen van het Molhem te Peer en wat betreft de Bollissenbeek, vanaf de samenvloeiing met de Dommel tot aan de weg van Eksel naar Wijchmaal. In het noordoosten sluit het reservaat “Ortolaan” van het Agentschap Natuur en Bos er bij aan. Natuurpunt Hechtel Eksel neemt het beheer over ten zuiden van de weg Eksel-Wijchmaal. De stad Peer doet dat voor de terreinen zuidelijk gelegen van de watermolen van het Molhem.
Een groot deel van ons reservaat ligt in een geklasseerd landschap (geklasseerd op 12.11.1987), dit dankzij vooral de inzet van de milieuwerkgroep Isis. Het werd geklasseerd om zijn natuurwetenschappelijke, esthetische en cultuurhistorische waarden. Het is verder gelegen in een vogelrichtlijngebied, habitatrichtlijnen in het Vlaams Ecologisch Netwerk. Het kleinschalige gevarieerd landschap is ontstaan door de zware arbeid van de Kempische boer. Op de hoger gelegen gronden (plaggenbodems) werd indertijd vooral rogge, haver en boekweit geteeld, als hakvruchten aardappelen en bieten. Op de lager gelegenpercelen(venige bodems) werd er gehooid en turfgestoken. De eiken wallen rond de akkers en de elzenbosjes dienden als brandhout en geriefhout. Het kleinschalige en variabele landschap is de rijkdom van het reservaat “Dommelvallei” en waarborgt een rijke fauna en flora.
Prachtig zijn de blauwgraslanden met o.a Gevlekte orchis, Blauwe knoop, Trilgras om er maar enkele te noemen. Ook bezit de “Dommelvallei” zowat de mooiste elzenbroekbossen van Vlaanderen. Ze zijn innig mooi, wanneer in het vroege voorjaar Speenkruid, Dotterbloem en Bittere veldkers de bosbodem sieren. In die periode zijn ook de spechten het meest aktief. Zwarte specht, Groene, Grote- en Kleine Bonte specht kan men soms van op één plaats horen. Ook zeldzame gasten bezoeken het reservaat, ornithologische toppers waren: Bladkoninkje, Sperwergrasmus, Veldrietzanger, Dwerggors, ...
Tot 1967 waren de Dommel en Bollissenbeek prachtige kronkelende beken. De overheid besliste er toen anders over. De Dommel en de Bollissenbeek werden gekanaliseerd en stilaan tot een open riool herschapen. Weg Snoek, Baars, Beekprik, Beekjuffer, ... Het was de zwaarste aanslag die de vallei te verwerken kreeg. Gelukkig zijn er in Peer en Hechtel-Eksel zuiveringsstations gekomen die de kwaliteit van het beekwater verbeteren.
Historisch heeft het reservaat ook heel wat te bieden, o.a. drie watermolens: de Wedelse molen, de Kleinemolen en de Molhemse molen, verder De Schans van het Hoksent en de grafheuvels van het Molhem. Deze grafheuvels duiden op een zeer oude beschaving. De Hoksenterschans werd vermoedelijk gegraven in de 15de - 16de eeuw en diende als bescherming voor de nabije bewoners tegen rondtrekkende krijgstroepen. Om de “Dommelvallei” beter te kunnen beschermen werd in 1988 door het bestuur van Wielewaal Noord-Limburg beslist om gronden aan te kopen tot oprichting van een natuurreservaat. Het eerste perceeltje werd aangekocht op 21.04.89 met een opp. van 7a14ca. Het was het mooie blauwgraslandje van Pierre Vanderlooy. Inmiddels is het reservaat uitgebreid tot 86ha 30a 35ca. De aankopen gaan de laatste jaren aan een versneld tempo, dit door de steun van Europa. De Europesecommissie had het Life-project “Dommeldal” goedgekeurd en stelde via dit project een belangrijke som geld ter beschikking voor aankoop van gronden in de Dommelvallei.. Wil je genieten van een mooi landschap, van Vlaanderens mooiste elzenbroekbossen, van botanisch mooie blauwgraslanden? Dit alles ligt op wandelafstand in uw natuurreservaat “Dommelvallei”.
Conservators: Wouter Beyen, Albert Geuens.